CBC

⇐آزمایش CBC:

تست CBC نوعی آزمایش خون است که برای ارزیابی سلامت کلی و تشخیص انواع بیماری‌ها و اختلالات مانند: کم خونی، انواع عفونت و حتی سرطان‌ها استفاده می‌شود.

آزمایش شمارش کامل خون، موارد زیادی را در خون شما مانند: گلبول های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت خون را اندازه‌گیری می‌کند.

https://www.homeca.ir/articles/cbc-test/

⇐مواردی که در آزمایش CBC مورد بررسی واقع می شوند:

»RBC (گلبول های قرمز) : گلبولهای قرمز خون در مغز استخوان تولید می شوند و زمانی که بالغ شدند، وارد جریان خون می شوند. گلبول قرمز حاوی هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را در سرتاسر بدن منتقل می کند) است. بطور معمول طول عمر یک گلبول قرمز 120 روز است، بنابراین مغز استخوان باید به طور مداوم گلبولهای قرمز جدید تولید کند تا جایگزین گلبولهای قرمز پیر، تخریب شده و یا از دست رفته بدلیل خونریزی شوند.

پارامترهای مربوط به گلبولهای قرمز:

– گلبول های قرمز (RBC): شمارش تعداد گلبول های قرمز در نمونه خون

– هموگلوبین (Hb): اندازه گیری مقدار کل هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز

– هماتوکریت (HCT): اندازه گیری درصد گلبول های قرمز در کل حجم خون

– اندکس های گلبول قرمز(اطلاعات مفیدی در خصوص شرایط فیزیکی گلبول های قرمز ارائه می کنند):

میانگین حجم گویچه ای (MCV): اندازه گیری متوسط سایز گلبول های قرمز
میانگین هموگلوبین گویچه ای (MCH): اندازه گیری متوسط مقدار هموگلوبین در گلبول های قرمز خون
میانگین غلظت هموگلوبین گویچه ای (MCHC): اندازه گیری متوسط غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز خون
گستره پراکندگی گلبول های قرمز (RDW): اندازه گیری اختلاف سایز و حجم گلبول های قرمز خون

»گلبول های سفید خون: گلبول های سفید در خون، سیستم لنفاوی و بافت ها وجود دارند که بخش مهمی از سیستم ایمنی را تشکیل می دهند. این سلول ها به محافظت در برابر عفونت ها کمک می کنند و همچنین در التهاب و واکنش های آلرژی (حساسیت) نقش دارند. پنج نوع مختلف گلبول سفید با عملکردهای متفاوت در بدن وجود دارد: نوتروفیل ها، لنفوسیت ها، بازوفیل ها، ائوزینوفیل ها و مونوسیت ها هستند.

تعداد گلبول های سفید در خون نسبتا پایدار است. با این وجود، ممکن است این تعداد بسته به آنچه در بدن اتفاق می افتد، به طور موقت افزایش یا کاهش یابد. به عنوان مثال، یک عفونت باکتریایی می تواند مغز استخوان را تحریک کند تا تعداد بیشتری نوتروفیل برای مقابله با عفونت تولید کند. در آلرژی ممکن است تعداد ائوزینوفیل ها افزایش یابد. تعداد لنفوسیت ها ممکن است در عفونت ویروسی افزایش پیدا کند. در برخی از بیماری ها، مانند سرطان خون، گلبول های سفید غیر طبیعی (بالغ یا نابالغ) ممکن است به سرعت تکثیر یافته و افزایش پیدا کنند.

پارامترهای مربوط به گلبولهای سفید:

– گلبول های سفید (WBC): شمارش تعداد گلبول های سفید در نمونه خون

– افتراق گلبول های سفید (Diff): شمارش نسبی و مطلق پنج نوع گلبول سفید (نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل، بازوفیل)

»پلاکت ها: پلاکت ها در واقع قطعات کوچکی از سلول هستند که در خون گردش می کنند و برای لخته شدن طبیعی خون (در مواقع نیاز) ضروری هستند. هنگامی که یک جراحت یا آسیب ایجاد شده و خونریزی شروع می شود، پلاکت ها به محل آسیب می چسبند، سپس کنار همدیگر تجمع کرده تا یک پلاگ (Plug) موقت تشکیل دهند و به این طریق به توقف خونریزی کمک کنند. همچنین پلاکت ها سیگنال های شیمیایی آزاد می کنند که باعث تجمع پلاکت های دیگر می شود و در نهایت به قسمتی از لخته خون پایدار در محل آسیب تبدیل می شوند تا زمانی که جراحت بهبود یابد.

افرادی که کاهش پلاکت یا اختلال عملکرد پلاکت دارند، ممکن است در معرض خطر خونریزی و مشکلات مربوطه باشند. افزایش پلاکت بیش از حد طبیعی می تواند باعث لخته شدن نابجای خون شود.

پارامترهای مربوط به پلاکت ها:

– پلاکت ها (Plt): شمارش تعداد پلاکت ها در نمونه خون

– میانگین حجم پلاکت ها (MPV): اندازه گیری متوسط سایز پلاکت ها

– گستره پراکندگی پلاکت ها (PDW): اندازه گیری اختلاف سایز و حجم پلاکت ها

⇐تست‌های مکمل CBC:

CRP

ESR

reticulocyte count

iron (Fe)

vitamin B12

folate (acid Folic)

G6PD

Hemoglobin electrophoresis

⇐چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟

گلبول های قرمز (RBC): بسیاری از شرایط فیزیولوژیک، طرز قرارگیری بدن، ورزش، ارتفاع زیاد، بارداری
هماتوکریت (HCT): بارداری، دهیدراسیون
هموگلوبین (Hb): ارتفاع زیاد، بارداری
میانگین غلظت هموگلوبین گویچه ای (MCH): آگلوتینین های سرد
میانگین هموگلوبین گویچه ای (MCHC): چربی خون بالا، گلبول های سفید خون بالا
گلبول های سفید (WBC): ریتم ساعتی(کمترین تعداد در صبح زود و بیشترین تعداد در عصر) ورزش، بدن درد، تب
پلاکت (Plt): ورزش، ارتفاع زیاد، هیجان

⇐افزایش گلبول های سفید در موارد زیر مشاهده می‌شود:

عفونت های حاد

سرطان خون

اختلالات میلوپرولیفراتیو ( اختلالی است که مغز استخوان در تولید بعضی از رده سلول های خونی نارسا می شود)

تروما یا جراحت

جراحی

تومورهای بدخیم

اکلامپسی

داروها (بخصوص کینین، آدرنالین)

همولیز حاد و خونریزی حاد

بعد از عمل جراحی برداشتن طحال

نکروز بافتی (بافت مردگی)

هیجان، استرس

ورزش

حالت تهوع، استفراغ

⇐کاهش گلبول های سفید در موارد زیر مشاهده می‌شود:

عفونت های ویروسی

برخی عفونت های باکتریال

هایپراسپلنیسم (طحال بزرگ شده مقدار زیادی از سلول های خونی و پلاکت ها را به دام می اندازد. در نهایت گلبول های قرمز سالم را نیز به دام می اندازد و از بین می برد. به این حالت هایپراسپلنیسم می گویند)

سرکوب شدن مغز استخوان (بعلت مسمومیت با فلزات سنگین، اشعه های یونیزان، برخی داروها از جمله باربیتورات ها، برخی آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها، داروهای ضدصرع، داروهای ضد تیروئید، شیمی درمانی سرطان خون، داروهای قلبی-عروقی، دیورتیک ها، داروهای ضد درد و ضد التهاب)

اختلالات اولیه مغز استخوان از جمله لوسمی (سرطان خون)

آنمی های پرنیشوز و آپلاستیک (نوعی کم خونی)

سندروم چدیاک – هیگاشی (نوعی بیماری ارثی)

افزایش گلبول های قرمز در موارد زیر مشاهده می‌شود:

افزایش اولیه گلبول های قرمز: پلی سایتمی ورا (نوعی بیماری خونی میلوپرولیفراتیو است که در آن مغز استخوان بیش از حد موردنیاز گلبول قرمز می‌سازد)، افزایش تولید گلبول های قرمز در مغز استخوان

افزایش ثانویه گلبول های قرمز: بیماری کلیوی، تومورها، ارتفاع زیاد، بیماری ریوی، بیماری قلبی، کاهش ونتیلاسیون آلوئولی، هموگلوبینوپاتی ها (نوعی بیماری که در آن هموگلوبین ساختمان طبیعی خود را ندارد.)

افزایش نسبی گلبول های قرمز(کاهش حجم خون): دهیدراسیون (اسهال، استفراغ)

کاهش گلبول های قرمز در موارد زیر مشاهده می‌شود:

آنمی ها

لنفوم هوجکین و سایر لنفوم ها

مولتیپل میلوما (شایعترین تومور استخوان یا سرطان استخوان است که منشا آن از خود استخوان است)

اختلالات میلوپرولیفراتیو (اختلالی است که مغز استخوان در تولید بعضی از رده سلول های خونی نارسا می شود)

سرطان خون (لوسمی)

خونریزی حاد و مزمن

بیماری لوپوس

تب روماتیسمی

اندوکاردیت (التهاب درون‌شامه قلب)

افزایش هموگلوبین در موارد زیر مشاهده می‌شود:

پلی سایتمی ورا (نوعی بیماری خونی میلوپرولیفراتیو است که در آن مغز استخوان بیش از حد موردنیاز گلبول قرمز می‌سازد)

نارسایی احتقانی قلب

بیماری انسدادی ریوی مزمن

بعد از انتقال خون/سوختگی/خونریزی

کاهش هموگلوبین در موارد زیر مشاهده می‌شود:

فقر آهن

تالاسمی

آنمی پرنیشوز (نوعی کم خونی)

هموگلوبینوپاتی ها (نوعی بیماری که در آن هموگلوبین ساختار طبیعی ندارد)

بیماری کبدی

کم کاری تیروئید

خونریزی حاد و مزمن

آنمی همولیتیک (نوعی کم خونی)

لنفوم هوجکین

لوسمی، لنفوم

لوپوس

نکروز کلیوی

افزایش هماتوکریت در موارد زیر مشاهده می‌شود:

افزایش گلبول های قرمز

شوک

غلظت خون به دلایل مختلف

کاهش هماتوکریت در موارد زیر مشاهده می‌شود:

لوسمی ها

لنفوم ها

بیماری هوچکین

اختلالات میلوپرولیفراتیو

نارسایی آدرنال

بیماری های مزمن و خونریزی حاد و مزمن

همولیز (عفونت ها، داروها، سوختگی حاد)

افزایش پلاکت (Thrombocytosis) در موارد زیر مشاهده می‌شود:

بدخیمی ها

پلی سایتمی ورا بعد از برداشتن طحال

آرتریت روماتوئید (نوعی یک بیماری التهابی مزمن )

کم خونی فقر آهن

کاهش پلاکت (Thrombocytopenia) در موارد زیر مشاهده می‌شود:

خونریزی

لوسمی و سایر اختلالات میلوفیبروزی

اختلالات کمبود پلاکت ارثی (مانند سندروم ویسکوت – آلدریچ)

انعقاد درون رگی منتشره (DIC)

لوپوس، آنمی پرنیشوز

برخی کم خونی های همولیتیک

شیمی درمانی سرطان

عفونت های حاد و مزمن

:References

Jacobs & DeMott Laboratory Test Handbook with Key Word Index 5th Edition

⇐مواد غذایی مفید برای افزایش پلاکت و سیستم ایمنی:

انار
شیر تازه
کرفس
بامیه
مارچوبه
هویج
لوبیا و عدس
سیر
زنجبیل
چای سبز
فلفل دلمه ای
بادام

https://namnak.com

مرکز سرطان ایران

توجه:این مطلب به صورت بسیار ساده و صرفا جهت اطلاعات عمومی به اشتراک گذاشته شده و به هیچ عنوان جایگزین نظر پزشک نمیشود.حتما جهت درمان با پزشک متخصص مشورت شود.