آزمایش چربی خون
⇐معرفی آزمایش چربی:
در آزمایش چربی خون که به آن پنل لیپید هم گفته می‌شود سطح مولکول‌های چربی خون اندازه گیری می‌شود. این پنل اغلب از چهار آزمایش کلسترول و یک آزمایش تری‌گلیسیرید تشکیل شده است. بالا بودن سطح لیپید خون باعث انباشته شدن مقدار زیادی چربی در دیواره رگ‌های خونی شده که عامل بروز التهاب و همچنین ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است. از این‌رو، آزمایش چربی خون برای بررسی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در بزرگسالان و اطفال کاربرد دارد.
⇐هدف از انجام تست چیست؟
سطح چربی خون شما یک عامل مهم در تعیین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی است و تصمیم گیری در مورد اینکه آیا شما باید کاری کنید تا این خطر کاهش یابد یا خیر ، وابسته به اطلاع شما و مشاور پزشک شما از میزان چربی خون شما است.
⇐ آزمایش های موجود در پنل لیپید کدامند؟
در آزمایش چربی یا همان پنل لیپید ۵ نوع آزمایش مختلف وجود دارد که به‌شرح زیر است:
℘آزمایش کلسترول:
این آزمایش سطح کل کلسترول خون یعنی مجموع LDL، VLDL و HDL را اندازه‌گیری می‌کند.
℘آزمایش LDL:
این نوع کلسترول که به کلسترول بد معروف است معمولا با رسوب کردن در عروق خونی باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود.
℘آزمایش VLDL:
سطح این نوع کلسترول در حالت طبیعی در خون بسیار پایین است چراکه بیشتر آن از غذایی حاصل می‌شود که به تازگی صرف شده است. بالا بودن مقدار VLDL در آزمایش ناشتای چربی بیانگر وجود اختلال در سوخت و ساز چربی است.
℘آزمایش کلسترول HDL:
این نوع کلسترول که به کلسترول خوب معروف است به کاهش LDL در بدن کمک می‌کند.
℘آزمایش تری‌گلیسیرید:
تری‌گلیسیرید یک نوع چربی است که از تجزیه مواد غذایی به خون راه پیدا می‌کند. بالا بودن مقدار تری‌گلیسیرید خون در افزایش خطر بیماری‌های قلبی و التهاب پانکراس نقش دارد.
⇐چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟
1) سرم خون
⇐مراجعه کننده قبل از انجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟
۱- بطور ایده‌آل مراجعه کنندگان باید برای مدت ۱۲ ساعت قبل از نمونه‌گیری ناشتا باشد. (مصرف آب در این مدت بلامانع است)
در ضمن برای اطمینان از نتیجه‌ی تست چربی خون، مراجع باید به مدت حداقل ۲ هفته دارای یک رژیم غذایی و وزنی متعادل باشد.
۲- اگر سابقه‌ی مصرف داروهای زیر را دارید و یا درصورت مصرف هرنوع داروی دیگر، حتماً پذیرش را مطلع سازید:
آمیودارون، لووتیروکسین، لوودوپا، سوتالول، اسبوتولول، وراپامیل، آمیلوراید، ترازوسین، انالاپریل، کورتیکواستروئیدها، آندروژن‌ها، دانازول، نافارلین، داروهای ضدبارداری خوراکی، کاتکول‌آمین‌ها، دیکلوفناک، ایبوپروفن، نئومایسین، لوواستاتین، ایزوترتینوئین، اکسی متالون، فنوباربیتال، فنوتیازین، اسید آسکوربیک، نیاسین، آمینوسالیسیلیک اسید، دی سولفیرام
۳- وضعیت بدن بیمار هنگام خونگیری بر نتایج تست تاثیر دارد؛ چنانچه نمونه از بیماری که به مدت ۲۰ دقیقه به پشت خوابیده است تهیه شود مقادیر کمتری را نشان می‌دهد.
۴ – مصرف الکل ۷۲ ساعت پیش از انجام این آزمایش می‌تواند نتایج را به طور کاذب افرایش دهد.
⇐چه کسانی در گروه پرخطر قرار می‌گیرند؟
افرادی که سابقه‌ی حمله‌ی قلبی، دیابت، بیماری شریان کاروتید یا شریان‌های محیطی را دارند، در رده‌ی «بسیار پرخطر» قرار می‌گیرند. همچنین اگر دو یا تعداد بیشتری از عوامل خطرساز زیر را نیز داشته باشند، در گروه پرخطر قرار می‌گیرند:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- میزان پایین HDL
- سن بالاتر از ۴۵ سال در مردان و بالاتر از ۵۵ سال در زنان
⇐افزایش میزان چربی خون در شرایط زیر مشاهده می‌شود:
1)چاقی
2)دیابت
3)افزایش سن
4)ورزش نکردن
5)رژیم غذایی نامناسب
6)مصرف سیگار و الکل
7)بیماری مزمن کلیه
⇐علائم افزایش چربی خون چیست؟
- احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن
- خواب آلودگی
- احساس سوزش در کف پا بخصوص در شب‌ها
- احساس افزایش حرارت در نقاط مختلف بدن به‌خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می‌شود.
- سردرد به‌صورت سنگینی سر
- خشکی و یا تلخی دهان
- سرگیجه و گاهی وزوز گوش
- ورم و پف کردن صورت
- افزایش تعریق بدن
- تپش قلب بعد از مصرف غذاهای چرب
- فرد با چربی خون بالا، می‌تواند تنها چند تا از علائم فوق را داشته باشد و لزومی به داشتن همزمان همه‌ی علایم نیست.
⇐رژیم غذایی افزایش دهنده ی چربی خون چیست؟
قندهای ساده(قند و شکر)، پوره‌ی سیب‌زمینی، شکلات، فست فودها، لبنیات پرچرب، روغن نارگیل، روغن نخل یا خرما، کره کاکائو، شیرینی‌های پر شده با کاسترد یا پنیر، چیپس و پفک، خامه، گوشت پرچرب
⇐رژیم غذایی مناسب برای کاهش چربی خون چیست؟
پیاز، سیر، ذرت شیرین، لوبیا سبز، حبوبات، هویج، نان سبوس‌دار، جو دو سر و غلات، انواع میوه‌ها و سبزیجات، مغزها، ماهی‌های سرشار از امگا ۳، چربی‌های خوب مثل روغن زیتون، روغن آفتاب‌گردان، روغن کتان، روغن سویا و…
⇐سبک زندگی برای حفظ چربی خون نرمال
سبک زندگی در تغییر سطح کلسترول بسیار حائز اهمیت است. کاهش اضافه‌وزن، مصرف غذاهای سالم، انجام فعالیت‌های ورزشی و عدم مصرف دخانیات در کاهش سطح کلسترول بسیار مؤثر است.
×مصرف غذاهای سالم موثر در حفظ چربی خون نرمال
غذا تأثیر مستقیم بر سطح کلسترول دارد. رعایت موارد غذایی زیر برای متعادل نگه‌داشتن سطح کلسترول توصیه می‌گردد:
℘روغن سالم: روغن‌هایی که دارای چربی اشباع‌شده و اسیدهای چرب ترانس هستند موجب افزایش کلسترول می‌شوند. استفاده روغن‌زیتون و کانولا بهترین گزینه بجای روغن‌های اشباع‌شده است.
℘جلوگیری از مصرف چربی‌های ترانس: چربی‌های ترانس موجود در روغن‌های نباتی، کلوچه، چیپس و پفک به‌شدت باعث افزایش سطح کلسترول می‌شوند.
℘مصرف غلات: مصرف مواد غذایی و فرآورده‌های غلات از قبیل گندم، جو و برنج گزینه بسیار مناسبی برای پیشگیری از کلسترول بالا است.
℘مصرف میوه و سبزی‌ها: میوه و سبزی ازآنجاکه دارای فیبر فراوان هستند موجب کاهش کلسترول می‌شوند.
℘ماهی: سالمون، هالیبوت و ماهی تن دارای چربی‌های مفید مانند امگا 3 هستند و به‌شدت توصیه می‌گردد.
℘کاهش مصرف مشروبات الکلی: مصرف بیش‌ازحد مشروبات الکلی برای آقایان و خانم‌ها هرگز توصیه نمیشود.
×کاهش اضافه‌وزن و چربی خون نرمال
اضافه‌وزن یکی از عمده‌ترین دلایل کلسترول بالا است. توصیه می‌شود با بررسی رژیم غذایی خود، اضافه‌وزن خود را کاهش داده و از این طریق مانع افزایش کلسترول نیز شوید. با رعایت یک وزن مناسب میتوانید چربی خون نرمال داشته یاشید.
×انجام فعالیت‌های ورزشی
انجام فعالیت‌های ورزشی به‌صورت روزانه موجب متعادل‌سازی سطح کلسترول می‌شود. با مشورت پزشک خود روزانه به مدت 30 الی 60 دقیقه را به انجام فعالیت‌های ورزشی مانند شنا، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی اختصاص دهید. درصورتی‌که هرگز ورزش نمی‌کنید بهتر است که در طول هفته به مدت 15 دقیقه چند حرکت ورزشی ساده را تمرین کنید زیرا داشتن فعالیت هرچند کم بسیار بهتر از فعالیت نداشتن است.
×عدم مصرف دخانیات
در صورت مصرف دخانیات توصیه می‌شود همین امروز آن را ترک کنید. دخانیات موجب رسوب در عروق خونی و آسیب به آن‌ها می‌شود. مصرف دخانیات همچنین موجب افزایش شانس بیماری‌های قلبی و عروقی نیز است.
توجه:این مطلب به صورت بسیار ساده و صرفا جهت اطلاعات عمومی به اشتراک گذاشته شده و به هیچ عنوان جایگزین نظر پزشک نمیشود.حتما جهت درمان با پزشک متخصص مشورت شود.
