آزمایش FOB
⇐معرفی تست خون مخفی در مدفوع:
آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOB) یک تست آزمایشگاهی که به منظور بررسی و آنالیز نمونه‌های مدفوع از نظر وجود خون مخفی (پنهان) استفاده می‌شود.خون مخفی در مدفوع ممکن است نشان دهنده سرطان روده بزرگ و یا وجود پولیپ در روده بزرگ یا راست روده باشد – البته همه سرطان ها یا پولیپ ها خونریزی ندارند.به طور معمول، خون در مقادیر کم وارد مدفوع شده، و فقط از طریق مواد شیمیایی مورد استفاده در آزمایش FOB قابل تشخیص است.اگر خون پنهان داخل مدفوع از طریق این آزمایش تشخیص داده شود، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی برای تعیین منبع خون ریزی مورد نیاز باشد. FOB فقط می‌تواند وجود یا عدم وجود خون را تشخیص داده و نمی‌تواند تعیین کند که چه چیزی باعث خونریزی شده است.در صورت داشتن علائم سرطان روده بزرگ، آزمایش خون مخفی مدفوع توصیه نمی شود. اگر فرد متوجه خون درون مدفوع شد، یا اگر دچار درد شکم یا تغییر در عادات روده خود شد، باید حتما به پزشک مراجعه کند.
⇐هدف از انجام تست چیست؟
آزمایش خون پنهان در مدفوع یکی از راه‌های انتخابی جهت غربالگری سرطان کلون (روده بزرگ) در افرادی است که در معرض خطر ابتلای متوسط به این بیماری هستند و یا اینکه هیچ علائمی ندارند. آزمایش FOB در این افراد معمولا به صورت سالانه تکرار می‌شود.
⇐این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟
آزمايش خون مخفی، یک آزمایش غربالگری برای سرطان کولورکتال است. به همين دلیل انجام آزمايش خون مخفی براي افراد بالاي 50 سال توسیه شده است که به طور ساليانه انجام شود. بعلاوه اين آزمايش در دوره های 5 سال به همراه سيگموئيدوسکوپي جهت تشخيص سرطان سرطان روده بزرگ و يا پوليپ انجام می شود.
⇐تست‌های آزمایشگاهی مکمل این آزمایش کدامند؟
FOBT :این تست همانندFIT حضور خون مخفی در مدفوع را تایید می‌کند.
اختصاصیت و حساسیت این تست از FIT کمتر است و با انجام آن نمی‌توان اغلب سرطان‌های دستگاه گوارش را غربالگری کرد. در این روش نیاز به محدودیت غذایی و دارویی قبل از انجام آزمایش است. FOBT اغلب چند نوبت نمونه نیاز دارد ولی در FIT با یک نوبت جمع آوری نمونه، تشخیص انجام می‌پذیرد.
HemoQuant, Feces :این تست کمی، برای تشخیص خونریزی‌های دستگاه گوارش در افراد مبتلا به آنمی فقر آهن بسیار مناسب است. با استفاده از تست FIT تشخیص خونریزی در قسمت‌های فوقانی دستگاه گوارش امکان پذیر نیست. HemoQuant خونریزی در هر منطقه‌ای از دستگاه گوارش را تشخیص می‌دهد. این تست با استفاده از یک روش فلورومتری حساس، هر نوع هموگلوبین یا پرفورین حاصل از هم را در نمونه مدفوع به صورت کمی اندازه‌گیری می‌کند.
DNA-FIT: این آزمایش خون مخفی به همراه برخی تغییرات ژنتیکی در سلول‌های سرطانی که به مدفوع رسیده است را تشخیص می‌دهد. این آزمون دارای معایبی نسبت به آزمایش‌های توصیه شده مانند کولونوسکوپی و FIT سالانه است.
CBC :یک آزمایش کلی برای شمارش تعداد سلول‌های خونی در شرایط خونریزی است.
⇐چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟
مدفوع
آزمایش FOB بهتر است در 3 نوبت انجام شود، به این دلیل که خونریزی حاصل از سرطان‌ها و پولیپ ها متناوب است و ممکن است تنها در یکی از نمونه ها خون مشاهده شود.
برای انجام آزمایش FOB باید نکات زیر رعایت شود:
48 تا ۷۲ ساعت پیش از زمان آزمایش در طی دوره جمع آوری نمونه مدفوع از خوردن گوشت قرمز، شلغم، کلم و تربچه خودداری نمایید.
حداقل 48 ساعت پیش از انجام آزمایش از مصرف دارو‌های سالیسیلات مانند آسپرین، سایر دارو‌های ضد‌التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک سدیم، دارو‌های استروئیدی، کلشی سین، ویتامین C، آنتی اسید ها، ترکیبات آهن دار، ترکیبات ید‌دار، دیورتیک‌های تیازیدی و رزرپین اجتناب کنید. در غیر این صورت، به آزمایشگاه اطلاع دهید.
در صورت خونریزی از لثه در حین تمیز کردن دهان و دندان در طی ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش از مسواک زدن و کشدن نخ دندان خودداری کنید.
خانم‌هایی که عادت ماهیانه هستند، تا ۳ روز پس از پایان دوره، از انجام این آزمایش خودداری نمایند.
چنانچه به بواسیر یا شقاق مبتلا هستید و خون ریزی واضحی از این ضایعات مشاهده می‌گردد، پیش از انجام آزمایش به آزمایشگاه اطلاع دهید.
به طور کلی دو نوع از آزمایش برای بررسی خون مخفی در مدفوع وجود دارد:
تست شیمیایی یا آزمایش خون پنهان در مدفوع گایاک (gFOBT) : برای آزمایش شیمیایی، از محلولی حاوی ماده شیمیایی گایاک و یک ماده شیمیایی اکسید کننده استفاده می‌شود. اگر خون در نمونه مدفوع وجود داشته باشد، مخلوط شدن محلول با خون باعث می شود که گایاک به وضوح آبی رنگ شود. رنگ آبی در اثر برهمکنش قسمت هِم مولکول هموگلوبین، مولکول حامل اکسیژن در گلبول‌های قرمز و گایاک ایجاد می‌شود.
تست ایمونولوژیکی :برای تست ایمونولوژیک، نمونه‌ای از مدفوع با محلولی که حاوی آنتی‌بادی گلوبولین، بخشی از مولکول هموگلوبین، است مخلوط می‌شود. آنتی بادی با تکه‌ای فلز ترکیب می‌شود. زمانیکه کمپلکس آنتی بادی/ فلز به گلوبولین متصل می‌شود، کمپلکس آنتی بادی، فلز، گلوبولین به صورت خطی برای روی نوار تست پدیدار می‌شود.
Fecal Immunochemical Test(FIT):
FIT حضور خون مخفی در نمونه مدفوع را تایید می‌کند.
برای افرادی که خطر ابتلا متوسط سرطان کولورکتال دارند FIT روش اصلی غرباگری است.
علائمی که منجر به درخواست تست FIT می شود :
اگر فردی با علائم مانند خستگی، سطح پایین هموگلوبین و هماتوکریت و مدفوع تیره به مرکز درمانی مراجعه کند، پزشک معالج برای تشخیص آنمی و خونریزی در دستگاه گوارش FIT درخواست می‌کند FIT.برای تشخیص خونریزی در قسمت‌های تحتانی دستگاه گوارش ارزش زیادی دارد .
– برای غربالگری سرطان کولورکتال در افراد با خطر ابتلا متوسط در سن 50 تا75 سالگی، FIT درخواست می‌شود.
– پزشک معالج برای تشخیص آنمی ناشناخته ناشی از خونریزی در دستگاه گوارش، FIT درخواست می‌کند.
⇐مراجعه کننده قبل از انجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟
غذاهای مختلف، مکمل‌های غذایی و داروها می‌توانند نتایج آزمایش‌های خون مخفی مدفوع را تحت تأثیر قرار دهند – یا حتی باعث بروز نتیجه مثبت کاذب یا منفی کاذب شود. ممکن است پزشک از شما بخواهد از برخی غذاها یا داروها اجتناب کنید. برای اطمینان از نتایج دقیق آزمایش، دستورالعمل های آزمایشگاه را به دقت مطالعه کنید.
حدود سه روز قبل از آزمایش، پزشک ممکن است از شما بخواهد که از موارد زیر اجتناب کنید:
• برخی از میوه ها و سبزیجات، از جمله کلم بروکلی و شلغم
• گوشت قرمز
• مکمل های ویتامین C
• مسکن‌های درد، مانند آسپرین و ایبوپروفن (ادویل، موترینIB ، سایرین)
⇐افزایش میزان خون مخفی در مدفوع در شرایط زیر مشاهده می‌شود:
پولیپ
هموروئید
یوترتیکولوز
کولیت
⇐چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
در افراد مبتلا به هموگلوبینوپاتی(مانند بیماری سلول داسی شکل) نتیجه آزمایش خون مخفی در مدفوع به صورت کاذب مثبت می‌شود.
بیماران سرطانی داروهایی مصرف می کنند که منجر به مثبت شدن(کاذب) تست می شود .
یک نتیجه مثبت نیاز به پیگیری دارد که معمولاً شامل تصویر برداری مستقیم از روده بزرگ و راست روده است.
معمولا کولونوسکوپی توصیه می شود زیرا با بررسی کولون باعث حذف هر گونه پولیپ پیش سرطانی و مناطق سرطانی می‌شود.
منابع:nobellab.com-drsharifi-lab.com
توجه:این مطلب به صورت بسیار ساده و صرفا جهت اطلاعات عمومی به اشتراک گذاشته شده و به هیچ عنوان جایگزین نظر پزشک نمیشود.حتما جهت درمان با پزشک متخصص مشورت شود.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.